علت برق داشتن بدنه پکیج چیست؟ چرا پکیج برق دارد؟ ممکن است شما هم در هنگام لمس کردن بدنه پکیج با برخورد الکتریسته به انگشت هایتان شوکه شده باشید. نه تنها در پکیج بلکه در بسیاری از ابزارهای برقی دیگر نیز تجربه برق گرفتگی ناچیز وجود دارد.
علت برق داشتن بدنه پکیج
مواجه شدن با وجود برق در بدنه پکیج مستلزم انجام بررسی هایی مبنی بر دلیل وجود این جریان های الکتریکی است تا از آسیب هایی که ممکن است کارکرد دستگاه را تحت تاثیر قرار دهد، اختلالاتی که کاهش دوام دستگاه را به همراه دارد و احساس ناخوشایندی که در هنگام لمس بدنه دستگاه ایجاد می شود، ممانعت به عمل آید.
باید دانست که این الکتریسیته از انتقال جریان های برق اضافی از مدارهای درونی سیستم به بدنه آن ناشی می شود و همین موضوع سبب می شود که در هنگام دست زدن به بدنه دستگاه با احساس شوک و برق گرفتگی اندکی مواجه شوید. در ادامه این مطلب علت برق داشتن بدنه پکیج را به صورت جامع و کامل توضیح می دهیم و نکاتی که لازم است در این زمینه بدانید را یادآور خواهیم شد.
وجود برق در پیکج
پکیج های گرمایشی در انواع دیواری، زمینی و … به واسطه آب، گاز و برقی که به سیستم آن ها وارد می شود، کارایی خود را آغاز نموده و ضمن گرم کردن آب گرم مصرفی به ایجاد حرارت کافی در شوفاژها، رادیاتور و سیستم گرمایش از کف می پردازند تا به این وسیله محیط خانه یا محل کار شما در فصل های سرد سال از تهویه مطبوع بهره بگیرد.
وجود برق در پکیج به علت وجود برد الکترونیکی و تجهیزات برقی است و امری بدیهی است که در این دستگاه عبور و مرور جریان های الکتریسیته امکان پذیر باشد.
اما برخی از مصرف کنندگان این دستگاه از وجود برق در بدنه دستگاه پکیج خود شکایت دارند و برخی دیگر نیز ادعا دارند که وجود جریان الکتریسیته را در رادیاتور حوله خشک کن نصب شده در حمام یا سرویش بهداشتی و حتی بدنه شیر آب مانند شیرآلات نصب شده در آشپزخانه نیز احساس کرده و با لمس این سطوح انگشت‌هایشان دچار برق گرفتگی ناچیزی شده است. اما دلیل این تجربه های کاربری چیست و چرا لمس بدنه پکیج، حوله خشک کن و شیر آب با برق گرفتگی همراه می شود؟
فیوز و کارایی آن در داخل پکیج
مجرای اصلی انتقال جریان الکتریسیته در داخل پکیج با قطعه ای کوچک به نام فیوز آغاز می شود. مهم ترین وظیفه فیوز در دستگاه کنترل میزان جریان ورودی به آن است و سبب می شود جریان برق ورودی به دستگاه ابتدا از فیوز عبور کرده و سپس با ولتاژ مناسب وارد برد گردد.
فیوز از اصلی ترین بخش های سازنده برد الکترونیکی دستگاه محسوب می شود که در ورودی برق اصلی به پکیج تعبیه شده و با جلوگیری از اعمال اثر اتصالات کوتاه، برق ورودی به برد دستگاه را قطع می کند.
در واقع زمانی که میزان ولتاژ ورودی از حدود استاندارد و مجاز دستگاه فراتر رود، این تاثیر بر روی فیوز اعمال شده و فیوز می سوزد؛ به این ترتیب مدارها و قسمت های دیگر پکیج صدمه نمی بینند و متحمل خسارت نخواهند شد.
همان طور که در آغاز متن اشاره کردیم، دلیل برق داشتن بدنه پکیج را می توان به انتقال جریانات اضافی برق در دستگاه نسبت داد اما حالا می توان اظهار داشت که تماس این جریان های الکتریکی از بدنه دستگاه با دست علامتی است که نشان می دهد فیوز دستگاه سوخته است.
می توان گفت که در صورت خراب بودن فیوز قطعه ای برای قطع کردن برق ورودی به برد در نتیجه ایجاد اتصالات کوتاه وجود ندارد. بنابراین برق داشتن بدنه پکیج به منزله هشداری است و اعلام می دارد که لازم است فیوز سوخته را تعویض نموده و فیوز جدیدی به جای آن تعبیه شود تا از سوختن برد اصلی دستگاه و ایجاد آسیب به سایر بخش‌های سیستم جلوگیری شود.
لازم به ذکر است که برای فهمیدن علت برق داشتن بدنه پکیج باید دلیل سوختن فیوز را بدانید چراکه بدون پیدا کردن ریشه اصلی مشکل حتی با تعویض فیوز نیز تنها شاهد سوختن مجدد فیوز خواهید بود و این اختلال به طور کامل مرتفع نمی شود.
باید توجه داشته باشید که فیوز سوخته سبب ایجاد آسیب در قسمت های مهم دستگاه می شود و برق داشتن بدنه پکیج کوچک ترین مشکلی است که از سوختن فیوز منشا می گیرد.
چرا فیوز می سوزد و بدنه پکیج برق دارد؟
دلایل مختلفی وجود دارند که سبب سوختن فیوز دستگاه می شوند، اما اصلی ترین و متداول ترین آن ها اتصال فاز و نول است. برای اینکه از این موضوع اطمینان حاصل کنید، بهترین راه این است که به سراغ قطعاتی که در آن ها اتصال کوتاه دیده می شود، بروید. از جمله این قطعات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- فن
- شیر موتوری
- محافظ برق
- رله برد کنترل
- پمپ سیرکولیشن
هر یک از قطعات ذکر شده ممکن است دچار سوختگی شده باشند یا در آن ها خرابی اتفاق افتاده باشد. پس از بررسی کامل این آسیب ها لازم است به برطرف کردن آن ها مبادرت کنید و آن ها را تعویض یا تعمیر نمایید. اگر به رفع این نوع اختلالات بی توجهی شود باز هم با مشکل سوختن فیوز و برق داشتن بدنه دستگاه پکیج خود مواجه خواهید بود.
نحوه رفع علت برق داشتن بدنه پکیج
همان طور که می دانید برای رفع کامل این موضوع باید تک تک قطعاتی که در بالا به شما معرفی شد از کارکرد استاندارد و اصولی برخوردار باشند. اما در صورت وجود هر گونه ایراد و مشکل در عملکرد این تجهیزات می توانید با متخصصانی که در این امر مهارت دارند تماس حاصل نموده و به کمک تجربه آن ها مشکلات به وجود آمده را برطرف کنید.
چنانچه قصد دارید خودتان به تعمیر و مرتفع نمودن این ایرادات بپردازید، می توانید مطابق فرایند زیر عمل کنید:
- ابتدا لازم است جهت تعویض فیوز سوخته پکیج تعدادی فیوز نو که قیمت چندانی هم ندارد تهیه نمایید.
- فیوز سوخته را با فیوز جدید عوض کنید.
- حالا لازم است برای سنجش سلامت قطعات ذکر شده مانند پمپ سیرکولیشن، محافظ برق و … سیم آن ها را قطع نموده و آن‌ها را از مدار خارج کنید.
- ممکن است طی انجام این اقدامات مجددا فیوز بسوزد و با بروز چنین اتفاقی می توانید از فیوزهای اضافه ای که تهیه کردید استفاده نمایید.
- این مراحل را تا جایی ادامه دهید که با قطع شدن یک اتصال دیگر با سوختن فیوز مواجه نباشید.
- بر این اساس قطعه معیوب را شناسایی کرده و می توانید با تعمیر یا تعویض آن از سوختن فیوز و ایجاد جریانات اضافی برق در داخل پکیج ممانعت کنید، چراکه جریان الکتریسیته اضافی در دستگاه وجود ندارد که بدنه آن را برق‌‌دار کند.
نکته:
همانطور که ذکر کردیم علت برق داشتن بدنه پکیج به سوختن فیوز دستگاه مربوط است و به این ترتیب سوختن فیوز هم از وجود نقصی برجسته منشا می گیرد. بنابراین باید در پی حل کردن این مشکل باشید.
گاهی ممکن است به دلیل ملاحظات مالی از تماس با تکنیسین ها و بهره‌مندی از تخصص آن ها صرف نظر کنید در حالی که شاید خسارات ناشی از تعمیرات غیر اصولی و غیر تخصصی، هزینه های بیشتری را به شما تحمیل کند و باعث سوختن برد اصلی یا ایجاد مشکلات لاینحل در بخش های کلیدی دستگاه شود.
لذا چنانچه مهارت و تبحر کافی در زمینه رفع مشکلات این چنینی را ندارید، از کارشناسان زبده در این زمینه برای حل مشکلات دستگاه خود به شکل اصولی کمک بگیرید.
بجز سوختن فیوز چه عوامل دیگری سبب برق دار شدن بدنه پکیج می شوند؟
سوختن تجهیزات الکترونیکی دستگاه به واسطه ایجاد اتصال کوتاه
چنانچه قطعات برقی به کار رفته در پکیج مانند تجهیزاتی که ذکر کردیم بسوزند یا نیم سوز شوند، احتمال ایجاد اتصال کوتاه افزایش یافته و نتیجه آن برق دار شدن بدنه پکیج خواهد بود. اتصال کوتاه مداری است که اجازه عبور جریان از مسیری ناخواسته را صادر می کند و ماحصل آن ایجاد صدماتی در مدار، ایجاد درجه حرارت بالا و آتش سوزی و انفجار است.
پوسیده شدن کاور سیم های رابط
از معمول ترین عللی که سبب ایجاد جریان برق در بدنه پکیج می شود می توان به پوسیدگی، ساییدگی و از بین رفتن روکش موجود در سیم های رابط اشاره کرد. روکش در این سیم ها به عنوان عایق عمل می کند و به سیم هایی که روکش آن ها از بین رفته باشد سیم لخت می گویند و در این صورت جریان های الکتریسیته ممکن است از محل آسیب خارج شده و بدنه دستگاه را تحت تاثیر قرار دهند.
متصل شدن سیم های داخلی رابط برق به بدنه پکیج
از اتصالات سیم برق برای انتقال جریان های برق به قطعات برقی داخل دستگاه استفاده می شود. چنانچه به دلایل مختلفی چون عدم نصب صحیح یا برخورد و جابجایی پکیج این اتصالات سیم برق قطع شوند، ممکن است سر سیم ها با بدنه یا دیگر قطعات داخلی پکیج برخورد کرده و اتصال الکتریکی رخ بدهد. همین امر سبب می شود که در هنگام لمس بدنه پکیج با برق گرفتگی خفیفی روبرو باشید.
متصل نبودن کابل ارت در دستگاه
مهم ترین و اساسی ترین دلیلی که سبب برق دار شدن بدنه پکیج می شود به عدم اتصال کابل آرت در دستگاه مربوط است. در پکیج های گرمایشی نیز مانند دیگر لوازم برقی کابل آرت در طول سیم کشی و کنار فاز و نول تعبیه شده است.
کابل ارت (Earth) در پکیج وظیفه دارد بار الکتریکی تجمع یافته را از دستگاه به زمین انتقال داده و این جریانات را تخلیه کند. از آنجایی که احتمال ایجاد نشتی برق از قطعات برقی دستگاه و مدارهای الکتریکی داخل پکیج وجود دارد، وجود این کابل برای ممانعت از برق گرفتگی الزامی و ضروری است.
باید توجه داشت احتمال اینکه نشتی جریان برق به واسطه اجسام رسانای جریان الکتریکی در داخل دستگاه به سطح بیرونی آن مانند بدنه برسند وجود دارد. به همین جهت است که می توان اتصال جریان الکتریکی به دست افراد یا اجسام رسانا مانند آبی که در داخل دستگاه و شیرآلات ساختمان جریان دارد را احساس کرد.
از این رو برای جلوگیری از برق گرفتگی باید اجسام رسانا و هادی جریان برق در دستگاه از طریق کابل ارت که در سیم کشی ساختمان طراحی شده است به زمین انتقال یابد. به این ترتیب خطرات و خسارات ناشی از برق گرفتگی در اثر نشتی جریان الکتریکی خنثی شده و ایمنی دستگاه برای کاربران افزایش می یابد.
دلیل وجود برق در پکیج چیست؟
قطعاتی که در دستگاه پکیج وجود دارند را می توان به دو بخش دسته بندی کرد:
- سیستم های الکترونیکی
- سیستم های مکانیکی
پکیج های دیواری بسته به اینکه دارای فن یا فاقد فن باشند، از بخش های مختلفی تشکیل شده‌اند. اما به طور کلی به دو قسمت الکترونیکی و مکانیکی تقسیم بندی می شوند که قطعات برقی موجود در پکیج را در سه دسته مجزا گروه بندی می کنیم:
- برد: این برد الکترونیکی وظیفه دارد برنامه های تنظیم شده و عملیات درخواستی را کنترل و اجرا کند. به عبارت دیگر برد در پکیج مرکز مدیریت و کنترل دستگاه به حساب می آید و می تواند بر ورودی و خروجی های دستگاه نظارت داشته باشد. برد پکیج از قطعاتی چون ترانس تغذیه (تبدیل جریان برق 220 ولت متناوب شهری به برق 9 و 18 ولت متناوب را بر عهده دارد) ، آی سی رگلاتور، فیوز و رله (متشکل از یک سری کنتاکت و یک بوبین) تشکیل شده است.
- قطعات اجرا کننده: این قطعات مطابق فرامین رسیده از جانب برد، عملیات لازم را به اجرا می رسانند و غالبا از برق 110 ولت و 220 ولت استفاده می نمایند.
- قطعات انتقال دهنده تغییرات: این دسته از قطعات نیز گزارشی از تغییرات انجام شده را به برد می رسانند و برد با توجه به این اخبار به صدور فرمان برای قطعات اجرا کننده فرامین می پردازد.
انواع قطعات برقی در پکیج
- پمپ سیرکولاتور (پمپ خطی پکیج): پمپ سیرکولاتور از مهم ترین تجهیزات موجود در پکیج است که به جریان برق متصل می شود.
- شیر گاز: شیر گاز وظیفه خاموش و روشن کردن و همچنین تنظیم و کنترل شعله پکیج را برعهده دارد. این شیر گاز با جریان برق 110 یا 220 ولت به فعالیت می پردازد.
- شیر سه راهی یا شیر موتوری (شیر برقی پکیج): این شیر از اصلی ترین قطعاتی است که در پکیج های دو مبدل کار گذاشته شده است و قطعه ای سه بخشی متشکل از موتور، سوپاپ و بلوک سه راهه محسوب می شود. وظیفه شیر سه راهی این است که به باز و بسته کردن مدار آب گرم و شوفاژ در مواقع نیاز بپردازد. موتور در شیر سه راهی در بخش فوقانی تعبیه شده و حرکتی خطی (به صورت رفت و برگشت) دارد. شیر سه راهی یا شیر موتوری با ولتاژ 220 تا 230 ولت کار می کند.
- فن: فن در پکیج ها وظیفه دارد به منظور افزایش میزان ایمنی و کارکرد درست دستگاه هوای تازه را از محیط خارجی به محفظه احتراق مکش کند تا اکسیژن کافی برای سوختن در اختیار دستگاه قرار گیرد و متقابلا فراورده ها و گازهای سمی حاصل از سوختن را از داخل محفظه به محیط بیرون براند تا تجمع این گازهای سمی سبب انفجار و بروز خسارت نشود. فن در پکیج ها از برق 220 ولت استفاده می کند.
- جرقه زن پکیج: مسیر خروجی گاز در پکیج از بار الکتریسیته جمع شده توسط برد پر شده است و در این میان جرقه زن دستگاه وظیفه دارد تا این بار الکتریسیته تجمع یافته را به شیوه ای درست و اصولی از پره های مشعل تخلیه نماید.
با چه روش هایی می توان برق دار شدن بدنه پکیج را از بین برد؟
برای رفع مشکل برق دار شدن بدنه پکیج می توان از راهکارهای اساسی و استاندار استفاده نمود. افزایش میزان ایمنی و کارایی دستگاه، این نوع نقص ها و ایرادات را از بین خواهد برد. در ادامه این راهکارها را به شما معرفی می کنیم:
قطعات برقی پکیج را مورد بررسی قرار دهید
چنانچه متوجه شدید که پکیج برق دار شده است، لازم است از یک تکنیسین مجرب برای بررسی دستگاه دعوت کنید تا عملکرد قطعات الکتریکی پکیج را مورد ارزیابی قرار دهد. به عقیده بسیاری از متخصصان برق کار در صورت وجود کابل ارت در پریز اتصال دو شاخه سیم پکیج این اختلال ایجاد نخواهد شد.
اما ممکن است به دلیل برق دزدی تجهیزات برقی 220 ولتی مانند فن، پمپ و شیر برقی و اتصالی که با بدنه دستگاه ایجاد می کنند، شاهد ایجاد این نوع مشکلات باشید. تعمیرکار اعزام شده به محل در این صورت کابل ارت را از قطعات مذکور جدا کرده و آن را به صورت مجزا به هر یک از این تجهیزات وصل می کند و کارایی هر یک را به دقت مورد سنجش قرار می دهد.
از دستگاه محافظ برق پکیج بهره بگیرید
برای رفع مشکل برق دار بودن بدنه پکیج می توانید از راهکاری ساده و مقرون به صرفه یعنی استفاده از محافظ برق پکیج استفاده نمایید. این دستگاه در جهت ایمنی هرچه بیشتر، وجود بار الکتریکی اضافی و غیر استاندارد در پکیج را تشخیص داده و به شکل خودکار جریان ورودی برق به سیستم را قطع می کند تا نوسانات و اختلالات برق از بین بروند.
به طور کلی استفاده از محافظ در بسیاری از وسایل برقی پرکاربرد مانند یخچال دیده می شود و می تواند به منظور افزایش هرچه بیشتر ایمنی و کارایی دستگاه کمک کننده باشد. بنابراین یکی از راهکارهای عملی و مناسب برای مرتفع نمودن مشکل وجود برق در بدنه دستگاه این است که از محافظ برق مخصوص برای پکیج استفاده نمایید.
سرویس های دوره ای پکیج را در بازه های زمانی مناسب و تعیین شده انجام دهید
یکی از توصیه های بسیار ضروری و حائز اهمیت برای پیشگیری از بروز هرگونه مشکل از جمله برق دار شدن بدنه پکیج این است که پکیج را در محدوده های زمانی معین بررسی کرده و سرویس های دوره ای آن را به شکل مرتب انجام دهید.
برای اینکار می توانید از یک سرویس کار مجرب کمک بگیرید تا وجود هر نوع نقص احتمالی در روند کارکرد دستگاه را توضیح دهد و به مرتفع کردن آن ها بپردازد. این مشکلات ممکن است در قطعات برقی گوناگون تعبیه شده در دستگاه از جمله پمپ، شیر سه راهی و فن صورت گرفته باشد. به طور کلی تمام تجهیزات برقی به سرویس ها و معاینات فنی دوره ای نیازمند هستند تا پیش از به وجود آمدن مشکلات جدی به رفع نقوص و ایرادات آن ها پرداخته شود و از بروز خسارات سنگین ممانعت به عمل آید.
چاه ارت مناسب را در ساختمان حفر نمایید
اگر اطمینان دارید که مشکل برق دار بودن بدنه پکیج از عدم وجود کابل ارت در ساختمان ناشی می شود، لازم است به حفر اصولی چاه ارت در ساختمان مبادرت نمایید. این چاه به دو شکل سطحی و پرعمق در ساختمان حفر می شود. در کندن چاه ارت عمیق، حفره ای در عمق زمین ایجاد نموده و در آن سیم مسی با ابعاد و ضخامت مناسب بر روی یک صفحه از جنس فلز جوشکاری می شود.
بعد لازم است که اطراف آن را از مواد بنتونیت پر کرده و سیم مسی را تا بیرون از گودی چاه ادامه داد. در آخر نیز تمامی دستگاه های برقی و سیستم های الکترونیکی به آن اتصال می یابند. توجه داشته باشید که انجام عملیات فرعی و غیر اصولی مانند اتصال سیم از یک طرف به بدنه پکیج و از سوی دیگر به لوله آب یا لوله گاز در داخل ساختمان ممکن است منجر به بروز سوانح خطرناک شده و فاجعه آفرین باشد. این روش به اعتقاد بسیاری از صاحبین فن و متخصصان این حوزه غیر استاندارد و مغایر با نکات ایمنی است. بنابراین لازم است انجام هرگونه اقدامی را با مشورت کارشناسان ماهر صورت دهید تا حتی‌الامکان از بروز حادثه جلوگیری شود.
نصب و راه اندازی پکیج را به نصابان و تعمیرکاران ماهر بسپارید
یکی از عمده دلایل برق دار شدن بدنه پکیج و بسیاری از مشکلات برقی دیگر برای دستگاه نصب غیر اصولی پکیج توسط افراد غیر متخصص است. برای اینکه از نصب صحیح دستگاه، سلامت کارکرد آن، عملیاتی شدن تمامی اتصالات ضروری و ایمنی کار اطمینان حاصل کنید، لازم است نصب و راه اندازی پکیج را به افراد متخصص و ترجیحا همان تکنیسین هایی که بنابر درخواست کاربران از جانب بخش نمایندگی دستگاه به محل اعزام می شوند، بسپارید تا از انجام تمامی مراحل نصب و راه اندازی به شکل مناسب و مطابق با استانداردهای تعیین شده مطمئن شوید.
سخن پایانی
بنابر مطالب عنوان شده، علت برق داشتن بدنه پکیج می تواند به عوامل مختلفی مربوط باشد که برخی به قطعات داخلی دستگاه و برخی نیز به اتصالات و سیستم الکتریکی ساختمان برمی گردد. اگر تشخیص بر این بود که بروز مشکل از قطعات و تجهیزات داخلی دستگاه منشا می گیرد، لازم است با توجه به اقدامات ذکر شده نسبت به رفع آن عمل کنید و بهترین کار این است که از مزایای سرویس دوره ای پکیج بهره بگیرید.
در هر صورت حضور تکنیسینی مجرب در رفع مشکلات برقی دستگاه به شما کمک خواهد کرد و در صورتی که به هر دلیل شاهد وجود برق در بدنه پکیج، رادیاتور حوله خشک کن و یا شیر آب بودید می توانید با متخصصان متبحر و افرادی که در حوزه برق و تعمیر سیستم های الکتریکی سر رشته دارند در این باره مشورت کنید تا در زمان مناسب با رفع ایرادات مختلف از بروز خطرات جدی جلوگیری شود.