استفاده از سیستم‌های تهویهای مختلف برای محیط‌های گوناگون و تشخیص نوع سیستم تهویه مطبوع برای فضای مورد نظر از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. دستگاه‌های تهویه مطبوع علاوه بر محیط‌های مسکونی، اداری و تجاری، در فضاهای صنعتی و کارگاه‌ها نیز کاربرد گسترده‌ای دارند. یکی از مهم‌ترین موارد استفاده از دستگاه‌های تهویهای، استفاده از آن ها در اتاق‌های رنگ هستند که به منظور افزایش کیفیت هوا به سیستم تهویه مطبوع مناسب نیاز دارند. اما بهترین سیستم تهویه مطبوع برای اتاق رنگ کدام است؟
سیستم‌های تهویهای مورد استفاده در اتاق‌های رنگ به لحاظ نوع ویژگی و شرایط کارکرد ممکن است متفاوت‌‌تر از سیستم‌های تهویهای خانگی عمل کنند. این دستگاه‌ها با قدرت و کارایی بالا جریان‌های هوای موجود در محیط را حرکت داده و هوای آلوده را از فضا خارج می‌کنند. به این ترتیب لازم است در هنگام انتخاب و خرید سیستم تهویهای به منظور استفاده در اتاق رنگ به شرایط کارکرد دستگاه و نوع ویژگی‌های سیستم توجه نمایید. در ادامه شما را با بهترین و مناسب‌ترین سیستم تهویه مطبوع برای کاربری در اتاق رنگ آشنا کرده و ویژگی‌های این دستگاه را برمی‌شماریم.
اتاق رنگ چیست؟
همانطور که از نام این اتاق پیداست، اتاق رنگ فضایی پوشیده و ایزوله است که برای رنگ کردن سطوح مختلف مانند سطح خارجی خودرو و تجهیزاتی از این دست مهیا می‌شود. از آنجایی که فرایند رنگ آمیزی این سطوح مستلزم به کار گیری دقت فراوان است، فضای مورد استفاده برای رنگ کردن اجسام باید عاری از هر نوع آلودگی باشد. به این ترتیب علاوه بر جلوگیری از نفوذ و تماس ذرات آلاینده با سطح اجسامی که برای رنگ آمیزی آماده شده‌اند، رنگ مورد استفاده با سایر اجسام برخورد نخواهد کرد و اثری بر روی اشیای محیط باقی نخواهد ماند.
دیوارها، جداره‌ها، سقف و کف اتاق رنگ از جنس بهترین نوع متریال طراحی و ساخته شده‌اند تا شرایط محیطی کوچک‌ترین تاثیر منفی و ناکارآمدی بر روی اجسام آماده رنگ پاشی نداشته باشند. یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین دستگاه‌هایی که در اتاق رنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد، سیستم تهویه مطبوعی است که با ابعاد و ظرفیت مناسب به منظور تعدیل و بهبود هوای جریان یافته در اتاق رنگ به کار گرفته می‌شود.
علاوه بر تعریف اتاق رنگ در صنعت، ممکن است محوطه رنگ فضایی مسکونی، اداری یا تجاری برای رنگ کردن دیوارها و سقف اتاقی مخصوص باشد. به این ترتیب در این فضای سر پوشیده کارگران به رنگ آمیزی جدار‌ها و سقف اتاق مشغول هستند.
در ادامه مطلب با اهمیت حضور سیستم تهویه مطبوع در اتاق رنگ آشنا شده و نکات استفاده از این دستگاه‌ها را بررسی می‌کنیم.
اهمیت استفاده از سیستم تهویه مطبوع در اتاق رنگ چیست؟
از آنجایی که مواد شیمیایی، حلال‌ها و رنگ‌هایی که در اتاق رنگ به منظور رنگ آمیزی سطوح مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند با توجه به فضای سرپوشیده و بسته اتاق در بلند مدت باعث ایجاد آسیب در بدن و خصوصا سیستم تنفسی می‌شود، لازم است به خرید و استفاده از سیستم تهویهای مناسب توجه نمود. مواد تشکیل دهنده محلول‌ها و رنگ‌هایی که به طور مداوم برای رنگ کردن اجسام مورد استفاده قرار می‌گیرند به عنوان فراورده‌های شیمیایی بر روی ریه، پوست، چشم‌ها و سایر بخش‌های بدن موثر بوده و ممکن است به ایجاد مشکلاتی در سلامت کارگران و کارکنان این بخش سرعت ببخشد.
تجهیزات تهویهای مورد استفاده در اتاق‌های رنگ هم از نظر فیزیکی و هم از نظر مکانیکی به تغییر هوای جریان یافته در محیط و خروج جریان‌های هوای آکنده از آلاینده‌ها و بوی نامطبوع کمک می‌کند. این دستگاه‌ها به فن و سیستم گرداننده هوا مجهز شده‌اند تا روند چرخش هوا در محیط با سهولت هر چه بیشتر صورت گیرد. عدم استفاده از سیستم تهویهای کارآمد و ایده‌آل در فضای اتاق رنگ باعث به خطر افتادن سلامت جسمانی کارگران در بلند مدت خواهد شد.
مکانیسم استفاده از سیستم های تهویه مطبوع در اتاق رنگ
استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع مناسب در اتاق‌های رنگ را میتوان اقدامی ضروری به منظور حفظ ایمنی و سلامت کارکنان بخش دانست. به این ترتیب علاوه بر رعایت دستورالعمل‌های ایمنی میتوان از خروجی مناسب و کارآمد بودن نتیجه عملیات رنگ آمیزی اطمینان حاصل نمود. سیستم‌های تهویه مطبوع متنوعی در اتاق‌های رنگ برای توزیع جریان‌های هوای تازه و خروج هوای آلوده وجود دارند که با ظرفیت‌ها و درجه قدرت مختلف به منظور تغییر هوای موجود در محوطه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بنابراین یکی از پیش نیازهای ضروری برای شروع فرایند رنگ آمیزی در اتاق‌های رنگ، اطمینان از وجود سیستم تهویهای مناسب در فضا است. در بسیاری از موارد ایجاد تهویه فیزیکی مانند باز گذاشتن پنجره‌ها و دریچه‌های اتاق برای عبور و مرور هوا، خروج هوای آلوده و تامین هوای تازه چندان موثر عمل نمی‌کند. در جریان رنگ آمیزی صنعتی یا بسیاری از موارد رنگ آمیزی معمولی، استفاده از سیستم‌های تهویهای پرقدرت، از اصول اساسی برای انجام کار محسوب می‌شود.
اگزاست فن‌های مکنده و دمنده‌ای که به عنوان سیستم‌های تهویهای کارآمد در اتاق‌های رنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند، به خوبی عملیات جابجایی و ورود و خروج هوا را امکان پذیر می‌نمایند. موتور الکتریکی قوی تعبیه شده در این دستگاه‌ها به سیستم فن برای مکش حجم هوای آلوده به جریان در آمده در اتاق و خروج این جریان‌های هوا به محیط خارجی کمک می‌کند. در نتیجه علاوه بر خروج کامل فراورده‌های شیمیایی، بخارات حاصل از حلال‌ها و … هوای پاک و تازه از محیط خارجی به درون اتاق هدایت می‌شود تا انتقال این حجم از هوای تازه باعث افزایش کیفیت و بهبود تنفس کارگران شود.
مزایای استفاده از سیستم تهویه مطبوع در اتاق رنگ
انتخاب، خرید و استفاده از سیستم تهویهای کارآمد برای اتاق رنگ از مزایای زیادی برخوردار است. استفاده از این سیستم کارآمد ضمن کمک به بهبود شرایط کارکنان بخش، در افزایش کیفیت رنگ آمیزی سطوح نیز موثر واقع می‌شود. در ادامه به معرفی مزایای استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب در اتاق‌های رنگ خواهیم پرداخت:
استفاده از دستگاه‌های تهویهای مناسب در اتاق‌های رنگ، با سازوکار مناسب باعث تفکیک ذرات رنگ، مواد شیمیایی و فراوره‌های مختلف از جریان هوا خواهد شد. به این ترتیب هوای خالص و تمیز در محیط جریان یافته و حضور مواد شیمیایی سیستم تنفسی کارکنان را دچار آسیب نخواهد کرد.
دیگر مزیت مهم استفاده از سیستم‌های تهویهای با کارایی و کیفیت مناسب در فضای اتاق رنگ، کمک به تولید جریان‌های هوای بهینه و پاکیزه به صورت مداوم است. به این ترتیب که در طول فعالیت دستگاه، جریان‌های هوای آلوده از محیط خارج شده و جریان‌های هوای تازه با حجم و مقدار مناسب به فضا وارد می‌شوند. این چرخه تا زمان حضور کارکنان در اتاق رنگ و انجام فعالیت رنگ آمیزی ادامه خواهد داشت.
فیلتراسیون هوای موجود در اتاق رنگ از دیگر وظایف و مزایای استفاده از سیستم تهویهای مناسب در این فضا محسوب می‌شود. هوای انتشار یافته در این اتاق آکنده از ذرات آلاینده، مواد شیمیایی و بوی نامطبوع است. کارکرد مناسب سیستم تهویهای در این فضا باعث جذب ذرات آلاینده از محیط و دفع این مواد به محیط خارجی خواهد شد تا هوای پاک و تازه در اتاق جریان یابد.
کمک به ایجاد جریان‌های هوای یکدست و یکنواخت از دیگر مزایای استفاده از سیستم‌های تهویهای مناسب در اتاق رنگ محسوب می‌شود. اگر در سالن رنگ جریان هوای یکنواخت و مناسب وجود نداشته باشد، از میزان کیفیت کیفیت رنگی که بر روی سطوح و قطعات مختلف ایجاد می‌شود، کاسته خواهد شد. به همین دلیل لازم است برای بهبود کیفیت رنگ سطوح از دستگاه‌های تهویهای کارآمد جهت یکسان و یکنواخت سازی هوا استفاده نمود.
تمام موارد ذکر شده به عنوان مزایای استفاده از سیستم تهویهای کارآمد در اتاق رنگ، در نهایت باعث کمک به سلامت کارکنان بخش شده و از ایجاد خطراتی مانند بروز بیماری‌های تنفسی و آسیب به سلامت سیستم ایمنی افراد ممانعت می‌کند.
عدم استفاده از سیستم تهویه ای مناسب در اتاق رنگ چه پیامدهایی دارد؟
همانطور که اشاره شد، عدم وجود سیستم تهویهای مناسب در فضای اتاق رنگ تاثیرات مخربی را بر سلامت جسمانی کارکنان این بخش اعمال می‌کند. حلال‌ها و فراورده‌های شیمیایی قوی که در اتاق‌های رنگ برای رنگ آمیزی سطوح مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، به مرور تاثیرات منفی خود در سلامت افراد را نشان خواهند داد. از جمله مشکلاتی که در نتیجه عدم رعایت دستورالعمل‌های ایمنی مبتنی بر به کارگیری سیستم‌های تهویه مطبوع مناسب در محیط ایجاد می‌شود میتوان به مشکلات تنفسی، سرگیجه، حالت تهوع، نوسان فشار خون، ضعف در سیستم دفاعی بدن، آسیب در مغز، آسیب به سیستم عصبی و در موارد حاد برور تومورهای سرطانی اشاره نمود.
بهترین سیستم تهویه مطبوع برای اتاق رنگ
همان طور که در بالا اشاره شد، استفاده از سیستم تهویه مطبوع برای اتاق رنگ از اهمیت بالایی برخوردار است و عدم استفاده از آن، می تواند پیامدهایی را در پی داشته باشد:
استفاده از هواساز در اتاق رنگ
هواساز از پرکاربردترین و کارآمدترین تجهیزات تهویهای است که میتوان در جریان عملیات رنگ آمیزی در اتاق‌ها و سالن‌های رنگ از آن استفاده نمود. هواساز یا هوارسانی که در اتاق‌های رنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد ضمن پاکسازی و فیلتراسیون کامل هوای موجود در اتاق، به کمک سایر سیستم‌ها در تولید گرمایش و سرمایش کافی نیز موثر خواهد بود. هواساز به کمک بویلر یا پکیج به تولید و توزیع جریان‌های هوای گرم و به کمک چیلر یا مینی چیلر (بر حسب مساحت محیط) به تامین جریان‌های هوای سرد در فضا کمک می‌کند.
به کمک دستگاه هواساز مناسب میتوان محیط اتاق رنگ را به بهترین شکل تهویه نمود. این دستگاه کاربردی علا‌ه بر پاکسازی کامل هوا و تامین میزان سرمایش و گرمایش مورد نیاز در فضا به تنظیم میزان رطوبت محیط نیز کمک می‌کند. به طور کلی نقش دستگاه هواساز در اتاق رنگ مطابق موارد زیر تعریف می‌شود:
فیلتراسیون و پاکسازی هوای اتاق رنگ
از جمله مهم‌ترین وظایف هواساز، فیلتراسیون هوای محیط به وسیله فیلترهایی است که در دستگاه تعبیه شده‌اند. هواساز آلاینده‌های تجمع یافته در محیط نظیر ذرات گرد و غبار، ریز گرده‌ها، دانه‌های گرده، بوی نامطبوع و … را به طور کامل جذب و حذف می‌کند. بر این اساس علاوه بر کمک به افزایش کیفیت رنگ نهایی بر روی محصولات، سلامت کارکنان محوطه نیز حفظ خواهد شد. در این زمینه میتوان از هواساز هایژنیک استفاده نمود که به دلیل بهره‌مندی از سیستم فیلتراسیون قوی مانند فیلتر هپا، در پاکسازی کامل هوای وارد شده به اتاق موثر عمل می‌کند.
تنظیم و کنترل میزان دمای اتاق رنگ
همانطور که گفته شد، دستگاه هواساز با کمک چیلر و بویلر یا پکیج به ایجاد تغییرات مناسب در محیط کمک می‌کند. از چیلر یا مینی چیلر برای خنک کردن آب استفاده می‌شود. آبی که توسط چیلر خنک شده است، به واسطه لوله کشی به کویل‌های سرمایشی هواساز می‌رسد. به این ترتیب برخورد و عبور هوا از کویل‌های سرد دچار افت دما خواهد شد. این عملیات توسط کویل گرمایشی اتصال یافته به پکیج یا بویلر نیز تکرار شده و از این طریق میتوان گرمایش اتاق رنگ را نیز تامین نمود.
تنظیم و کنترل میزان رطوبت اتاق رنگ
وجود سیستم رطوبت زن و رطوبت زدا در دستگاه هواساز به تنظیم و کنترل درجه رطوبت اتاق رنگ کمک می‌کند. به این ترتیب جریان‌های هوایی که میزان دمای آن‌ها به درجه مورد نظر رسیده است، از تجهیزات کنترل رطدبت دستگاه عبور کرده و میزان رطوبت آن به شکل دقیق کنترل می‌شود. پس از انجام فرایند تنظیم رطوبت، حجم هوای مناسب در محیط انتشار خواهد یافت.
استفاده از هواکش در اتاق رنگ
هواکش‌ها از دیگر سیستم‌های تهویهای کارآمد و ضروری برای استفاده در سالن‌های رنگ هستند. بخش قابل اعتنایی از روند تهویه اتاق رنگ بر پایه خروج ذرات پراکنده متعلق به رنگ است که باید با ترفند مناسب انجام شود. به عبارت دیگر، در اثر رنگ پاشی و رنگ آمیزی قطعات و سطوح مختلف در اتاق رنگ بخارات و ذراتی در فضا انتقال یافته و هدایت می‌شوند.
در این شرایط اگزاست فن‌های تعبیه شده در اتاق رنگ وظیفه خارج کردن بخارات و ذرات حاصل از فرایند رنگ آمیزی را برعهده خواهند داشت. برای نصب هواکش در بهترین بخش محیط اتاق رنگ باید پس از بررسی و ارزیابی مناسب محیط، هواکش را در نقطه‌ای که هماهنگ با خروجی‌های هواساز است نصب و راه اندازی نمایید. چراکه به این ترتیب میتوان از عبور و مرور و جریان یافتن هوای تازه و پاک در فضای سالن اطمینان حاصل نمود.
اهمیت اجرای سیستم تهویهای مناسب در اتاق رنگ
اجرای سیستم‌های تهویهای و دستگاه‌های مورد نظر در سالن و اتاق رنگ باید در هماهنگی با یکدیگر و مطابق دستورالعمل‌های تعیین شده صورت گیرد. اجزای تشکیل دهنده تاسیسات تهویهای به کار برده شده در سالن و اتاق رنگ باید علاوه بر تولید و توزیع جریان‌های هوای پاکیزه و عاری از آلاینده‌هایی مانند ذرات گرد و خاک، دانه‌های گرده و بوی ناخوشایند مواد شیمیایی از ایجاد جریان‌های هوای نامنظم و تند مانند جریان‌های گردابی در فضا و محیط سالن یا اتاق رنگ نیز جلوگیری کنند.
از ترکیب هواساز و اگزاست فن در اتاق رنگ برای تهویه مکانیکی فضا استفاده می‌شود. این تجهیزات در کنار یکدیگر علاوه بر بهبود کیفیت هوای سالن، به توزیع یکپارچه و متوازن هوا در اتاق رنگ نیز کمک می‌کنند تا نتیجه نهایی رنگ آمیزی سطوح مطلوب و قابل قبول باشد. به این ترتیب هواساز، اگزاست فن و دریچه خروجی آن‌ها باید در قسمتی از محیط اتاق نصب شوند که جریان‌های هوای یکنواخت در سالن پخش شوند. برای بررسی فضا و نصب تجهیزات نام برده شده، مطابق اصول مناسب بهتر است از متخصصان این حوزه کمک بگیرید.
کلام پایانی
در این مقاله با ارائه مطالبی در قالب راهنمای جامع استفاده از سیستم تهویه مطبوع برای اتاق رنگ همراه شما بودیم. همانطور که اشاره شد، استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب در سالن رنگ جزء ضروری‌ترین اقداماتی است که در این زمینه در دستور کار صاحبین این مشاغل و فنون قرار می‌گیرد. عدم استفاده اصولی و مناسب از دستگاه‌های تهویهای با ظرفیت، قدرت و کارایی کافی در سالن‌های رنگ ضمن ایجاد خطرات مختلف برای افراد و کارکنان این بخش، کیفیت رنگ آمیزی سطوح و قطعات مختلف را نیز دچال لطمه خواهد کرد.
هواساز و هواکش یا اگزاست فن‌ها جزء متداول‌ترین دستگاه‌های تهویهای هستند که در کنار یکدیگر داخل سالن‌های رنگ در موقعیت مناسب نصب شده و مورد کاربری قرار می‌گیرند. عملکرد این سیستم‌ها بر پایه تنظیم درجه دما، تنظیم میزان رطوبت و فیلتراسیون و پاکسازی هوای انتشار یافته در محیط صورت می‌گیرد. توجه داشته باشید که لازم است روند خرید دستگاه تهویهای را با توجه به شرایط اتاق رنگ دنبال کرده و در جریان نصب و راه اندازی این سیستم‌ها نیز به موقعیت مکانی و شرایط توزیع هوا در سالن دقت کنید.